tarafından Melih Alsaç
İstanbul’da hayati öneme sahip kentsel dönüşüm süreci, devlet destekli “Yarısı Bizden” kampanyasıyla hız kazanıyor. Riskli yapıların güvenli hale getirilmesini amaçlayan bu kampanya, ev sahipleri ve kiracılar için önemli fırsatlar sunuyor. Kampanya kapsamında konut başına 1.5 milyon TL’ye kadar hibe ve kredi desteği sağlanıyor.
Kampanyanın Amacı ve Kapsamı
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından başlatılan kampanya, İstanbul’daki 39 ilçeyi kapsıyor. Amaç; depreme dayanıksız yapıların dönüştürülmesi ve vatandaşların güvenli konutlara kavuşturulması. İlk etapta 600 bin bağımsız bölümün dönüştürülmesi hedefleniyor. Kampanya kapsamında hem bina bazında hem de ada ve mahalle bazlı dönüşüm projeleri teşvik ediliyor.
Kimler Yararlanabilir?
Kampanyadan yararlanmak için İstanbul’da riskli yapı tespiti yapılmış bir binada hak sahibi olmak gerekiyor. Kiracılar doğrudan başvuru yapamasa da, taşınma ve kira desteğinden yararlanabiliyor. Kiracılara tek seferlik 100 bin TL taşınma yardımı yapılırken, ev sahipleri ve kiracılar için aylık 8.000 TL’ye kadar kira desteği sağlanıyor.
Mali Destekler Nelerdir?
- Konut başına 700.000 TL hibe
- Konut başına 700.000 TL faizsiz kredi
- İlk iş yeri için 350.000 TL hibe + 350.000 TL kredi
- Ek konutlar ve iş yerleri için yalnızca kredi (1.4 milyon TL’ye kadar)
- Kredi geri ödemesi yapı ruhsatından 2 yıl sonra başlıyor
- İlk yıl faizsiz, sonraki yıllarda TÜFE’nin yarısı kadar artışla 10 yıl vade
- 100.000 TL taşınma (tahliye) desteği
Toplamda bir konut için sunulan destek 1.5 milyon TL’yi buluyor. İş yerleri için verilen destekler de benzer koşullarda uygulanıyor.
Başvuru Şartları Nelerdir?
- Binaya riskli yapı raporu alınmalı (yetkili kuruluşlardan karot örneği ile)
- Yapı ruhsatı 1 Nisan 2023 sonrası olmalı
- Yeni yapı, eski yapının 1.5 katını aşmamalı (otopark ve sığınak hariç)
- Kat irtifakı kurulmalı, yüklenici firma ile sözleşme yapılmalı
- Proje ilçe belediyesine onaylatılmalı
Süre sınırı bulunmayan bu kampanyaya başvurular, artık e-Devlet üzerinden değil, ilçe belediyeleri ve Bakanlık iş birliğiyle yapılıyor.
Uzman Yorumu: Nelere Dikkat Etmelisiniz?
Uzmanlara göre kampanya, dönüşüm maliyetlerinin yarısını karşılaması açısından büyük bir fırsat. Ancak dikkat edilmesi gereken bazı kritik noktalar var:
- Müteahhit seçimi: Güvenilir, referanslı ve teknik yeterliliği olan firmalarla çalışılmalı.
- Sözleşme içeriği: İnşaat süresi, malzeme kalitesi, ödeme takvimi net olarak yazılı hale getirilmeli.
- Denetim ve takip: İnşaat süreci boyunca yapı denetim firmaları ve teknik uzmanlar sürece dahil olmalı.
Uygun şekilde yürütülmeyen dönüşüm süreçleri, ileride telafisi zor maddi ve manevi zararlara yol açabilir.
Sahadan Bir Gözlem: Zeytinburnu Örneği
Özellikle Zeytinburnu gibi bazı ilçelerde bu kampanyanın etkileri çok net görülüyor. 2-3 yıl önce ilçede yıllık ortalama 100 yapı ruhsatı verilirken, 2024 yılı itibarıyla bu rakam 350’ye ulaşmış durumda. Bu artışın iki temel sebebi var:
- Birçok belediyenin dönüşüm kapsamında ek bir kat hakkı tanıması,
- “Yarısı Bizden” kampanyasıyla birlikte sağlanan ciddi mali teşvikler.
700.000 TL hibe ve geri kalan tutarın da 10 yıl vadeli taksitlerle ödeniyor olması, mülk sahiplerinin dönüşüme olan ilgisini artırmış durumda. Bu taksitler yıllara yayılınca ortalama aylık ödemeler 7.000 – 8.500 TL arasında değişiyor. Bu da, mülk sahipleri açısından ciddi bir kolaylık ve fırsat anlamına geliyor.
Ancak bu olumlu tablonun bazı dikkat edilmesi gereken etkileri de var. Ek kat hakkı ve artan dönüşüm faaliyetleri, bölgedeki demografik yapıyı önemli ölçüde değiştiriyor. Daha yüksek binalar yapıldığı için eski mahalle dokusu bozulabiliyor, nüfus yoğunluğu artabiliyor ve bazı eski sakinler başka ilçelere taşınmak zorunda kalabiliyor. Bu durum sosyal yapıda dönüşüme ve şehir planlamasında yeni ihtiyaçlara yol açabilir.
Neden Bu Fırsat Değerli?
İstanbul’un deprem riski göz önünde bulundurulduğunda, “Yarısı Bizden” kampanyası, hem maddi hem manevi güvenlik açısından önemli bir destek sağlıyor. Özellikle geçmişte yüksek maliyet nedeniyle dönüşüm kararı alamayan binalar için bu kampanya ciddi bir çözüm sunuyor. Hem hak sahipleri hem de kiracılar açısından dönüşüm süreci daha ulaşılabilir hale geliyor.
Sonuç: Güvenli Gelecek İçin Şimdi Harekete Geçin
Kampanya, devletin dönüşüm maliyetlerinin yarısını karşılaması sayesinde, İstanbul’da riskli yapıda yaşayanlar için büyük bir fırsat. Şartları sağlayan herkesin bu destekten faydalanması mümkün. Gecikmeden uzman bir gayrimenkul danışmanı ile görüşüp süreci başlatmanız, hem siz hem de aileniz için geleceğe yapılacak en sağlam yatırım olacaktır.
